Tineke Groenewegen van Blauwhoed wil een paar belangrijke boodschappen meegeven aan de lezers van de nieuwsbrief van ZorgSaamWonen. Blauwhoed ontwikkelt namelijk met Senior Smart Living woon- en leefconcepten voor empty nesters/senioren in het middensegment.
Betrek ze bij je plannen, deze doelgroep wil dat en heeft er tijd voor
De eerste betreft de communicatie met senioren. ‘Corporaties, beleggers en ontwikkelaars maken vaak pas laat hun bouwplannen bekend. Senioren hebben al een huis. Ze voelen niet de acute urgentie om te verhuizen. Dat is een verschil met andere doelgroepen, zoals starters.’ Het ‘meenemen’ van de doelgroep is daarom belangrijk. Veel senioren hebben minstens 20 maanden nodig om de beslissing te nemen om te verhuizen. ‘Senioren kennen de buurt en hun buren, maar moeten ook nog ‘die zolder’ opruimen’. Je verleidt hen niet met alleen een huis. De locatie én het woonconcept maken het verschil. Mensen willen graag recreëren, zeker als ze niet meer werken. Een plek hebben waar ze muziek kunnen maken of gemakkelijk van het culturele leven kunnen genieten. Dit vraagt om in te spelen op andere sentimenten en andere elementen benadrukken om hen te verleiden te verhuizen.’ Blauwhoed betrekt senioren tijdig bij de plannen. Bij ParkEntree in Schiedam, een woonbuurt voor actieve senioren met levensloopbestendige woningen, gemeenschappelijke tuinen en ruimte voor ontmoeting, zijn er veel bijeenkomsten met toekomstige bewoners geweest. ‘Dat waren hele waardevolle bijeenkomsten’. Verhuizen is ook het moment dat je opnieuw gaat nadenken over zaken als duurzame energiehuishouding of voorzieningen delen. Dus praten we óók over deelmobiliteit, warmtepompen en het beheer van collectieve ruimten.’
Nadenken en meedromen
Tineke geeft nog een voorbeeld. ‘Bij ons woonproject Ambachts Lint in Hendrik Ido Ambacht organiseerden we een bijeenkomst met senioren over de inrichting en het gebruik van de collectieve ruimten. Er kwamen 160 senioren op af. Zij praten mee, ook al weten ze nog niet of ze er straks voor in aanmerking komen. Het is fantastisch om te ervaren hoe betrokken zij zijn.’ In het plan komen woningen voor 25 starters, een seniorenblok met 12 sociale huurwoningen en 30 koopappartementen en 7 bungalows. In het seniorenblok komt naast een collectieve binnentuin ook een gemeenschappelijke huiskamer. ‘Dan praten we met de geïnteresseerden over wie er gebruik van mag maken. De meeste mensen gaven aan dat deze ruimte voor iedereen in het plan bedoeld zou moeten zijn. Ook vragen we wat zij in deze huiskamer zouden willen doen. Of er behoefte is aan zaken als een toilet, pantry of bijvoorbeeld logeerruimte. Voor de buitenruimte hebben we ideeën laten zien, zoals een moestuin of een kas. Het is de kans voor senioren om hun toekomstige woonomgeving mee vorm te geven.’ In de co-creatiesessies komt de rol van technologie ook aan bod. ‘Mensen gaan erover nadenken en gaan meedromen. Zo vertelde een oudere vrouw in Schiedam dat zij het fijn zou vinden als er een signaal zou worden afgegeven als zij zou vallen. Iemand anders sprak over zelflerende functies zoals verlichting, verwarming en muziek. Daar praten we met elkaar vervolgens over door’.
Vooroordelen en premisses
Haar tweede boodschap gaat over de omvang van wooncomplexen en financiering van collectieve ruimten. ‘We hebben zo’n grote opgave dat we best op wat grotere aantallen kunnen inzetten, vanaf circa 70.’ Dat is, volgens Tineke, voor de vitaliteit van de woongroep op langere termijn beter. Een grotere schaal maakt ook dat collectieve ruimten betaalbaar zijn. Een derde boodschap is dat ze een hardnekkig vooroordeel wil wegnemen. ‘We bouwen niet zozeer voor het hogere segment maar vooral voor het midden segment.‘ Bij plannen in Pijnacker en Hendrik Ido Ambacht werkt Blauwhoed samen met de corporatie en komen er ook sociale huurwoningen.
Ze stipt nog een premisse aan: ‘Uit de ervaringen in onze projecten horen wij dat senioren veronderstellen dat zaken als een collectieve ruimte en de organisatie daarvan gesubsidieerd worden. Maar waarom wel betalen voor de kapper of pedicure, maar niet voor voorzieningen in je eigen woonomgeving? Tineke baseert zich daarbij op data, waaruit blijkt dat senioren tot de welvarendste leeftijdsgroep in Nederland behoren. Natuurlijk zijn er ook mensen die een smalle beurs hebben en daar moet zeker rekening mee worden gehouden maar het gros heeft de middelen en kan en wil uiteindelijk vaak best bijdragen aan voorzieningen. Hier moeten we het vaker met elkaar over hebben.’
Gezonde woonomgeving en organiserend vermogen
Tineke heeft nóg een boodschap. ‘Ik zou graag zien dat we als maatschappij meer investeren in een gezonde woonomgeving, juist om de zorgconsumptie uit te stellen. Neuropsychologen zoals Erik Scherder hebben het over het belang van bewegen en een fit brein; ja, ook voor senioren en zelfs voor mensen met dementie.’ Blauwhoed houdt daar bij de inrichting van de woonomgeving rekening mee. Naast de fysieke kant vraagt dit ook aandacht aan de organisatie- en sociale kant; de orgware en de software. Verhuizen naar een nieuwe woonomgeving vraagt ook om situaties waarin je je nieuwe buren ontmoet en leert kennen. In meer dorpse omgevingen zoals bij het woonproject in Hendrik Ido Ambacht ziet Tineke dat bewoners elkaar al kennen. Zij hebben voldoende organisatiekracht. Net als bij het woonproject ‘Casa Vita’ in Pijnacker. ‘Daar kunnen bewoners veel zelf eventueel met hulp van een welzijnsorganisatie. In een stedelijke setting moeten we als ontwikkelaar meer faciliteren. Daarom zijn we in Schiedam begonnen met een ‘hospitality manager’. Dit werd niet zo succesvol als verwacht door de impact van Covid-19, waardoor in dit geval de eerste anderhalf jaar weinig te organiseren viel en de bewoners uiteindelijk afscheid genomen hebben van deze facilitator. De bewoners gaven aan zelf de activiteiten te kunnen en willen organiseren.’
Anders wonen, een thuisgevoel
Naast deze boodschappen heeft Tineke ook wel zorgen voor de toekomst, zoals de gestegen bouwkosten en de schaarste aan personeel. ‘Dat beïnvloedt de haalbaarheid van dit type projecten enorm.’
Daarnaast zijn er ook kansen, ze wijst op het verschil in ‘taalgebruik’ tussen beleidsmakers en de doelgroep. ‘De beleidsmakers hebben het over ‘zorg’ en ‘kwetsbaar’ maar senioren zelf hebben het over ‘langer thuis wonen’, ‘zichzelf kunnen ontplooien’, ‘ontmoeten’, ‘zingeving’. Bovendien willen senioren niet altijd kleiner of goedkoop wonen wat vaak in beleidsnotities staat geschreven. Senioren willen ánders wonen. Zij geeft het voorbeeld van een echtpaar uit Rotterdam. Een man en een vrouw, zeventigers die beide nog aan het werk waren, woonden ogenschijnlijk ideaal. In een modern, gelijkvloers appartement. Toch wilden ze verhuizen omdat ze naar hun gevoel te anoniem woonden. Ze kenden hun buren niet echt, zagen ze zelden en hadden behoefte aan meer contact. Nu wonen ze even groot in Park Entree in Schiedam. Ze hebben daar uitdrukkelijk voor gekozen omdat het een leefgemeenschap is, waar je ruimte hebt om met elkaar te tuinieren, te eten, activiteiten te ondernemen.
Tineke hoopt dat er meer aandacht komt voor de wensen van senioren. ‘Voor mensen is het thuisgevoel belangrijk en dat heeft te maken met de mensen die in je omgeving wonen en die je vertrouwt. Het netwerk is belangrijk en kan soms ook meeverhuizen. Laten we dat niet vergeten!’ Neem bijvoorbeeld, deze twee vriendinnen: Marianne en Marianne. Ze wonen vlak bij elkaar en dat willen ze graag zo houden. Ze hebben hun zinnen gezet op een appartement in HARMONIE in Capelle aan den IJssel zodat ze in de buurt bij elkaar blijven wonen, zie: https://www.thuisinharmonie.nl/marianne-marianne/
Alleen door goede communicatie en door senioren mee te nemen in de ontwikkeling van de woonprojecten kunnen er woonprojecten komen die hen verleiden om te verhuizen en daadwerkelijke doorstroming creëren. Daar is grote behoefte aan!
AmbachtsLint, een slinger van ontmoetingen
Midden in Hendrik Ido Ambacht, tussen winkelcentrum De Schoof en cultureel centrum Cascade, ligt een zone die sociaal en fysiek versterkt en verduurzaamd moet worden. Naast nieuwbouw voor senioren en starters realiseren we hier een grote variatie aan ontmoetingsplekken. Dat doen we zowel in de openbare ruimte, als binnen de woongebouwen. Mensen worden uitgenodigd meer te bewegen en met elkaar in contact te komen. Blauwhoed realiseert hier 25 starterswoningen en voor senioren 12 sociale huurwoningen, 36 koopappartementen en 7 patiobungalows.
Blauwhoed verzorgt op het ZorgSaamWonen congres op 8 september de inspiratiesessie Community vorming leidt tot doorstroming senioren. Meer informatie over het programma en aanmelden >>
